Pożyczkę taką, jak chwilówka dostanie od ręki każdy i to zaledwie w ciągu godziny. Przyznanie pożyczki bankowej wiąże się zdecydowanie z bardziej skomplikowanymi formalnościami i znacznie dłuższym czasem oczekiwania, a liczyć na nią może mniejsza grupa osób. Pożyczki pozabankowe charakteryzują się o wiele większą dostępnością niż te zaciągane w banku, ale ich ostateczny koszt może okazać się znacznie wyższy niż pierwotnie sądziliśmy. Co powinniśmy wiedzieć o pożyczkach bankowych i pozabankowych?
Pierwsza różnica widoczna jest już w tym, kto udziela nam takiej pożyczki. Bankowa udzielana jest przez banki, a więc zgodnie z przepisami prawa bankowego, instytucję prowadzącą czynności bankowe. Do takich należy m.in. udzielanie kredytów. Nadzór nad bankami sprawuje Komisja Nadzoru Finansowego, a co za tym idzie wszystkie działania, jakie prowadzi pozostają pod kontrolą państwa. Pożyczek mogą jednak udzielać również placówki prywatne, do których zaliczane są m.in parabanki. Te instytucje nie podlegają już kontroli KNF, jednak wysokość kwoty, na jaką może opiewać pożyczka zwykle jest ograniczona. Najczęściej maksymalna wysokość pożyczki udzielanej przez taką agencję pozabankową wynosi do 30 tys. zł. Zasady zawarcia umowy kredytowej określa prawo bankowe, zaś pożyczki pozabankowej prawo cywilne. Należy pamiętać również, że kredyt gotówkowy to określenie, którym posługiwać się może wyłącznie bank, bowiem kryją się pod nim określone warunki.
Rzeczywiste koszty
Zawierając umowę kredytową z bankiem od razu otrzymujemy wszystkie informacje dotyczące spłacania kredytu. Umowa powinna zawierać:
- określoną formę rat,
- termin spłaty,
- wysokość odsetek
- warunki ewentualnej zmiany oprocentowania.
To ostatnie w skali roku nie może być jednak większe niż czterokrotność stopy lombardowej określonej przez NBP. Poza tymi kosztami, które w pełni ponosi kredytobiorca bank pobiera jeszcze prowizję, która zazwyczaj doliczana jest do pierwszej raty, ale niektóre banki oferują kredyt bez prowizji. Dodatkowo do kosztów kredytu doliczyć można jego ubezpieczenie, które stanowi zabezpieczenie dla banku na wypadek śmierci kredytobiorcy lub w przypadku kredytu hipotecznego na zabezpieczenie nieruchomości, w razie których pozostałą kwotę spłaci ubezpieczyciel. Zabieg ten stosuje co raz więcej banków.
Co ważne, klient decydując się na opłacanie składki ubezpieczeniowej może liczyć na obniżenie oprocentowania kredytu, co jednak należy wcześniej obliczyć pod względem opłacalności. Na niższe oprocentowanie kredytu mogą liczyć również wieloletni klienci danego banku z dobrą historią kredytową, a szczególnie bez niej. Z oferty kredytowej danego banku skorzystać mogą również osoby nie będące jego klientem, ale liczyć mogą oni na standardowe oprocentowanie. Ostateczne koszty kredytu można oszacować na kilkadziesiąt procent więcej niż wysokość samego kredytu. Co najważniejsze, koszty te rozłożone zostają na kilka lub kilkanaście lat w regularnych, comiesięcznych ratach. Najdłuższy okres kredytowania w Polsce wynosi nawet do 40 lat. Koszty kredytu mogą też być mniejsze, jeśli zdecydujemy się na system spłaty w ratach malejących – najpierw spłacamy sam kapitał, a suma odsetek będzie niższa niż w standardowym systemie równych rat.
W przypadku pożyczek pozabankowych zdecydowanie najtaniej mają nowi klienci, bowiem zwykle placówki pożyczkowe oferują pierwszą pożyczkę zupełnie za darmo, czyli zwrot takiej kwoty, jaka została pożyczona, oczywiście, w określonym czasie. Jeśli pożyczkobiorca przekroczy przysługujący mu na spłatę okres 30 dni, bo tyle zwykle trwa termin spłaty i stąd potoczna nazwa „chwilówki”, rzeczywiste koszty pożyczki znacznie wzrosną. Średnio przy pożyczce na 2 tys. zł, której spłatę wydłużymy o tydzień, jej koszt wzrośnie o 150 zł, o kolejny miesiąc o 300 zł, a o dwa lata nawet o 4800 zł. Wskaźnik RSSO, czyli rzeczywista roczna stopa oprocentowania, a więc całkowity koszt pożyczki w przypadku tej pozabankowej wynosi nawet do kilku tysięcy procent.
Dla kogo i na co?
Formalności związane z przyznaniem kredytu zwykle odstraszają potencjalnych klientów banków, a potwierdzeniem tego są statystyki Bankowego Informatora Kredytowego, według których pożyczki pozabankowe zaciągamy równie chętnie, co te bankowe. Kredyt posiada jednak z góry określone warunki przyznania. W przeciwieństwie do chwilówek, nie otrzyma go każdy i tylko „na ładne oczy”. Banki jako instytucje nadzorowane przez KNF, chcąc zabezpieczyć swoje interesy wymagają od potencjalnego kredytobiorcy spełnienia konkretnych warunków. Podstawowym jest zdolność kredytowa, a więc zabezpieczenie, na podstawie którego bank otrzyma gwarancję regularnej spłaty kredytu. Na taką zdolność kredytową składa się nie tylko zaświadczenie z zakładu pracy o zarobkach, ale również przychody i wydatki, na które mogą składać się wpływy z nieruchomości, utrzymanie samochodu czy spłata kart kredytowych. Zwykle takie obostrzenia dotyczą kredytów hipotecznych, samochodowych czy konsolidacyjnych.
W przypadku kredytów gotówkowych zawieranych w banku, w którym mamy konto, wystarczy samo zaświadczenie lub analiza historii rachunku. Każdy bank posiada jednak własne procedury dotyczące określania zdolności kredytowej, stąd proces weryfikacji może trwać od kilku do kilkunastu dni. Emeryci i renciści starający się o kredyt powinni przedstawić dokument potwierdzający przyznane im świadczenia, zaś osoby prowadzące własną działalność muszą zaświadczyć o niezaleganiu z płatnościami dla ZUS i Urzędu Skarbowego oraz przedstawić zaświadczenie o przychodach. Może się również zdarzyć, że bank poprosi nas o dostarczenie dodatkowych dokumentów. Zdolność kredytowa określana jest względem kwoty, jaką chcemy pożyczyć. Kredyty gotówkowe w zależności od banków udzielane są do kwoty 120 tys. zł, pozostałe jak hipoteczny, samochodowy czy konsolidacyjny na wysokość kwoty potrzebnej na zakup lub spłatę. Jednak w przypadku kredytów hipotecznych bank może wymagać od kredytobiorcy wkładu własnego w wysokości określonej przez bank.
Z listy potencjalnych kredytobiorców skreślone zostaną również osoby z nieciekawą historią BIK, a więc niespłacające innych zobowiązań w terminie lub zadłużone, a więc i te, które widnieją na liście KRD. Ograniczenie w przyznawaniu kredytu stanowi również wiek kredytobiorcy, który zwykle określa się na maksymalnie 70 lat. Kredyt to również ograniczenie co do przeznaczenia pożyczanej kwoty, które musimy określić składając wniosek. Ze względu na to, że kredytobiorca nigdy fizycznie nie otrzymuje pożyczanej kwoty, a pieniądze przelewane są na wskazane konto np. dewelopera czy dealera samochodowego, wykorzystanie tych pieniędzy na inny cel jest niemożliwe. Wyjątkiem jest pożyczka bankowa, która jednak ma wyższe oprocentowanie kredytowe i większe obostrzenia zdolności kredytowej.
Na dowolny cel możemy wydać pożyczkę pozabankową. Pożyczkodawcy nie interesuje na co chcemy przeznaczyć pożyczkę i nie wprowadza w związku z tym żadnych obostrzeń. Instytucje te nie wymagają również zaświadczeń o zarobkach, nie wprowadzają ograniczenia wieku ani nie kierują się informacją BIK. Jedyną przeszkodą może być wysokie zadłużenie i wpisanie na listę KRD. Oznacza to, że nie można bezkarnie zaciągać kolejnych pożyczek bez spłacania poprzednich. Zabezpieczeniem takich pożyczek jest krótki termin spłaty i dodatkowe koszty za jego przedłużenie. Pożyczka wypłacana jest w gotówce i w przeciwieństwie do kredytu nie możemy zrezygnować z niej w ciągu 14 dni od podpisania umowy, bowiem okres pożyczki już trwa. Rezygnację z kredytu należy złożyć w formie pisemnej, zaś zwrotu kapitału należy dokonać w ciągu 30 dni od ich przelania z banku.
Różnice między kredytem a pożyczką
| Pożyczka w banku |
Pożyczka pozabankowa |
|
| Kto udziela? | Bank, z nadzorem KNF | Instytucje pozabankowe, bez nadzoru KNF |
| Czas rozpatrywania wniosku | Od 2 do 14 dni, pod warunkiem złożenia wszystkich dokumentów | do 1 godziny (niektóre oferty), ok. 1 dnia |
| Okres kredytowania | Do 40 lat | Do 24 miesięcy |
| Maksymalna wysokość pożyczki | Zależy od zdolności kredytowej i celu | Do 30 tys. zł |
| Koszty całkowite | ok. 150 % pożyczanego kapitału | Do kilku tysięcy procent wysokości pożyczki |
| Cel | Wskazany we wniosku, ograniczony | Nieograniczony |
| Koszty dodatkowe (opcjonalnie) | Prowizja, ubezpieczenie, odsetki | Nieodpłatna pierwsza pożyczka, odsetki |
| Wymagane dokumenty | Zaświadczenie o dochodach i zatrudnieniu lub świadczeniach emerytalnych/renty, potwierdzenie niezalegania wobec ZUS lub US, zaświadczenie o przychodach | Niewymagane |
| Dodatkowe formalności/obostrzenia | Wydatki, karty kredytowe, alimenty, inne zadłużenia, historia BIK, ew. wpis do KRD | Tylko wpis do KRD |
| Możliwość odstąpienia od umowy | Do 14 dni od podpisania umowy | brak |
A może online?
Dzisiejsze możliwości pozwalają na korzystanie z usług banku również przez internet, ale nie wszystkie banki umożliwiają zaciągnięcie kredytu drogą online. Jednak te, które oferują taką możliwość, zachęcają nawet do skorzystania ze specjalnej oferty na pożyczkę online kusząc np. niższą prowizją lub jej brakiem albo niższym oprocentowaniem. Zwykle jednak zawarcie takiej umowy uwarunkowane jest jeszcze innymi czynnikami np. korzystaniem z konkretnych produktów danego banku, wykupieniem ubezpieczenia, spłatą w określonej liczbie rat, minimalnej wysokości dochodów. Maksymalna wysokość kredytu online jest zwykle dużo niższa niż tego zaciąganego bezpośrednio w placówce. Różnica w ofercie online i stacjonarnej instytucji pozabankowych jest bardzo niewielka. W większości przypadków wysokość pożyczki przez internet jest taka sama, jak w placówce.
